Της Πόλυς ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ
“Η λειτουργία του κόσμου έπαψε να είναι το απόλυτο μυστήριο που ήταν, οι μοχλοί του κακού βρίσκονται μπροστά στα μάτια... όλων, για τα χέρια που τους χειρίζονται δεν υπάρχουν πια γάντια ικανά να κρύψουν τις κηλίδες του αίματος.
Θα έπρεπε, επομένως, να είναι εύκολο για τον καθένα να επιλέξει ανάμεσα στην πλευρά της αλήθειας και στην πλευρά του ψεύδους, ανάμεσα στον ανθρώπινο σεβασμό και στην ασέβεια προς τον άλλον, ανάμεσα σε αυτούς που είναι με τη ζωή και αυτούς που είναι εναντίον της. Δυστυχώς, τα πράγματα δε συμβαίνουν πάντα έτσι.
Ο προσωπικός εγωισμός, το βόλεμα, η έλλειψη γενναιοδωρίας, οι μικρές δειλίες της καθημερινότητας, όλα αυτά συνεισφέρουν σε μια ολέθρια μορφή πνευματικής τυφλότητας, να βρισκόμαστε δηλαδή στον κόσμο και να μη βλέπουμε τον κόσμο, ή να βλέπουμε από αυτόν ότι, ανά πάσα στιγμή, τείνει να εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας.
Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν μπορούμε να ευχηθούμε παρά να έρθει η συνείδηση και να μας ταρακουνήσει επειγόντως από το μπράτσο και να μας ρωτήσει εξ επαφής: “Πού πας; Τι κάνεις; Ποιος νομίζεις ότι είσαι;”. Μια εξέγερση ελεύθερων συνειδήσεων θα χρειαζόμασταν. Είναι άραγε εφικτό;”. Ζοζέ Σαραμάγκου "Το τελευταίο τετράδιο"!
Ο σοφός γέρων αποτύπωνε καθημερινά στο blog του τις λέξεις του. Μικρά σημάδια σκαλισμένα στον ηλεκτρονικό του υπολογιστή που ανέμιζαν σκληρές, ελπιδοφόρες, πικρές πολλές φορές αλήθειες! Αυτό είναι "Το Τελευταίο Τετράδιο". Τα κείμενα που έγραφε από τον Μάρτιο του 2009 ώς τον Ιούνιο του 2010, λίγο πριν τον θάνατό του δηλαδή, στα οποία αποτύπωνε τις σκέψεις του για την ιβηρική και την παγκόσμια επικαιρότητα, για ανθρώπους που γνώρισε και ανθρώπους που θαύμασε, για θεσμούς και κυβερνήτες, για ελπίδες και ματαιώσεις, για τον κόσμο που θα γεννηθεί μετά την κρίση. Με χέρι τρεμάμενο από τα χρόνια, αλλά με νου κοφτερό σα λεπίδι, έριχνε τη λοξή του ματιά "για να βλέπει την άλλη πλευρά των πραγμάτων", όρθωνε τη δική του ματιά κατά μέτωπο στα πράγματα και εκτόξευε την αγαπημένη του λέξη, αυτό το ηχηρό όχι, προς κάθε εξουσία.
"Το Τελευταίο Τετράδιο", αναμφισβήτητα, δεν καταγράφει ένα και μόνο ημερολογιακό έτος. Τουναντίον συμπυκνώνει τον στοχασμό του Σαραμάγκου, την ευθύνη του σκεπτόμενου ανθρώπου όταν συλλογίζεται ανιδιοτελώς και απευθύνεται δημόσια στους συνανθρώπους του. Ο Σαραμάγκου και σ' αυτά τα κείμενά του δεν παίρνει απλώς θέση στα πράγματα, παίρνει πολιτική θέση και ορθώνει τη φωνή του με καθαρότητα και σαφήνεια. Όχι επειδή είχε θητεύσει στο κομμουνιστικό κίνημα, αλλά επειδή ώς το τέλος της ζωής του οσμιζόταν πολύ καλά τη μανέστρα που μαγειρευόταν στο καζάνι του πλανήτη μας. Απέναντι στην πνευματική τυφλότητα των ημερών μας δεν στάθηκε τυφλός και κωφός. Πυροβολούσε σχεδόν καθημερινά με δέσμες φωτός, ικανές όταν φτάσει ο καιρός να γονιμοποιηθούν και να ανατείλουν πραγματικά αφυπνισμένες συνειδήσεις.
Δεν είναι καθόλου τυχαία η τελευταία σελίδα αυτού του τελευταίου τετραδίου. Ο Σαραμάγκου αποχαιρετά το blog του, όπως σε μερικές ημέρες θα αποχαιρετούσε τη ζωή, απευθύνοντας ευχαριστώ σε έναν Σουηδό συνάδελφό του.
Ο λόγος, καθόλου προφανής εκ πρώτης όψεως. Για τον Σαραμάγκου, όμως, και για τους αναγνώστες του, επαρκής. Όπως πιστοποιεί στο προλογικό της σημείωμα η γυναίκα του Πιλάρ δελ Ρίο "Ήταν μεσημέρι, παρακολουθούσε πάλι ειδήσεις στην τηλεόραση, κι έτσι, μ' αυτόν τον τρόπο, έμαθε πως ένας συνάδελφός του, ένας Σουηδός συγγραφέας, είχε πάρει μέρος σ' έναν στολίσκο που επιχειρούσε να σπάσει μια τρομερή πολιορκία στην Παλαιστίνη.
Και ο Σαραμάγκου, που ήξερε καλά από πολιορκίες, είπε μόνο "Obrigado, Mανκέλ", "Σ' ευχαριστώ, Μανκέλ", και σ' αυτές τις δύο λέξεις συνόψισε τα πάντα, τον θαυμασμό, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό, την ανικανότητα, τη ζωή του ως ενός ανθρώπου που δεν παραδίνεται, την ευγνωμοσύνη του γι' αυτόν που δεν χάνει το κουράγιο του".
http://www.avgi.gr
“Η λειτουργία του κόσμου έπαψε να είναι το απόλυτο μυστήριο που ήταν, οι μοχλοί του κακού βρίσκονται μπροστά στα μάτια... όλων, για τα χέρια που τους χειρίζονται δεν υπάρχουν πια γάντια ικανά να κρύψουν τις κηλίδες του αίματος.
Θα έπρεπε, επομένως, να είναι εύκολο για τον καθένα να επιλέξει ανάμεσα στην πλευρά της αλήθειας και στην πλευρά του ψεύδους, ανάμεσα στον ανθρώπινο σεβασμό και στην ασέβεια προς τον άλλον, ανάμεσα σε αυτούς που είναι με τη ζωή και αυτούς που είναι εναντίον της. Δυστυχώς, τα πράγματα δε συμβαίνουν πάντα έτσι.
Ο προσωπικός εγωισμός, το βόλεμα, η έλλειψη γενναιοδωρίας, οι μικρές δειλίες της καθημερινότητας, όλα αυτά συνεισφέρουν σε μια ολέθρια μορφή πνευματικής τυφλότητας, να βρισκόμαστε δηλαδή στον κόσμο και να μη βλέπουμε τον κόσμο, ή να βλέπουμε από αυτόν ότι, ανά πάσα στιγμή, τείνει να εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας.
Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν μπορούμε να ευχηθούμε παρά να έρθει η συνείδηση και να μας ταρακουνήσει επειγόντως από το μπράτσο και να μας ρωτήσει εξ επαφής: “Πού πας; Τι κάνεις; Ποιος νομίζεις ότι είσαι;”. Μια εξέγερση ελεύθερων συνειδήσεων θα χρειαζόμασταν. Είναι άραγε εφικτό;”. Ζοζέ Σαραμάγκου "Το τελευταίο τετράδιο"!
Ο σοφός γέρων αποτύπωνε καθημερινά στο blog του τις λέξεις του. Μικρά σημάδια σκαλισμένα στον ηλεκτρονικό του υπολογιστή που ανέμιζαν σκληρές, ελπιδοφόρες, πικρές πολλές φορές αλήθειες! Αυτό είναι "Το Τελευταίο Τετράδιο". Τα κείμενα που έγραφε από τον Μάρτιο του 2009 ώς τον Ιούνιο του 2010, λίγο πριν τον θάνατό του δηλαδή, στα οποία αποτύπωνε τις σκέψεις του για την ιβηρική και την παγκόσμια επικαιρότητα, για ανθρώπους που γνώρισε και ανθρώπους που θαύμασε, για θεσμούς και κυβερνήτες, για ελπίδες και ματαιώσεις, για τον κόσμο που θα γεννηθεί μετά την κρίση. Με χέρι τρεμάμενο από τα χρόνια, αλλά με νου κοφτερό σα λεπίδι, έριχνε τη λοξή του ματιά "για να βλέπει την άλλη πλευρά των πραγμάτων", όρθωνε τη δική του ματιά κατά μέτωπο στα πράγματα και εκτόξευε την αγαπημένη του λέξη, αυτό το ηχηρό όχι, προς κάθε εξουσία.
"Το Τελευταίο Τετράδιο", αναμφισβήτητα, δεν καταγράφει ένα και μόνο ημερολογιακό έτος. Τουναντίον συμπυκνώνει τον στοχασμό του Σαραμάγκου, την ευθύνη του σκεπτόμενου ανθρώπου όταν συλλογίζεται ανιδιοτελώς και απευθύνεται δημόσια στους συνανθρώπους του. Ο Σαραμάγκου και σ' αυτά τα κείμενά του δεν παίρνει απλώς θέση στα πράγματα, παίρνει πολιτική θέση και ορθώνει τη φωνή του με καθαρότητα και σαφήνεια. Όχι επειδή είχε θητεύσει στο κομμουνιστικό κίνημα, αλλά επειδή ώς το τέλος της ζωής του οσμιζόταν πολύ καλά τη μανέστρα που μαγειρευόταν στο καζάνι του πλανήτη μας. Απέναντι στην πνευματική τυφλότητα των ημερών μας δεν στάθηκε τυφλός και κωφός. Πυροβολούσε σχεδόν καθημερινά με δέσμες φωτός, ικανές όταν φτάσει ο καιρός να γονιμοποιηθούν και να ανατείλουν πραγματικά αφυπνισμένες συνειδήσεις.
Δεν είναι καθόλου τυχαία η τελευταία σελίδα αυτού του τελευταίου τετραδίου. Ο Σαραμάγκου αποχαιρετά το blog του, όπως σε μερικές ημέρες θα αποχαιρετούσε τη ζωή, απευθύνοντας ευχαριστώ σε έναν Σουηδό συνάδελφό του.
Ο λόγος, καθόλου προφανής εκ πρώτης όψεως. Για τον Σαραμάγκου, όμως, και για τους αναγνώστες του, επαρκής. Όπως πιστοποιεί στο προλογικό της σημείωμα η γυναίκα του Πιλάρ δελ Ρίο "Ήταν μεσημέρι, παρακολουθούσε πάλι ειδήσεις στην τηλεόραση, κι έτσι, μ' αυτόν τον τρόπο, έμαθε πως ένας συνάδελφός του, ένας Σουηδός συγγραφέας, είχε πάρει μέρος σ' έναν στολίσκο που επιχειρούσε να σπάσει μια τρομερή πολιορκία στην Παλαιστίνη.
Και ο Σαραμάγκου, που ήξερε καλά από πολιορκίες, είπε μόνο "Obrigado, Mανκέλ", "Σ' ευχαριστώ, Μανκέλ", και σ' αυτές τις δύο λέξεις συνόψισε τα πάντα, τον θαυμασμό, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό, την ανικανότητα, τη ζωή του ως ενός ανθρώπου που δεν παραδίνεται, την ευγνωμοσύνη του γι' αυτόν που δεν χάνει το κουράγιο του".
http://www.avgi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου